काठमाडौं मा बस्न थालेको लगभग २ महिना पुग्न थाल्यौं । केहि काम केहि नयाँ कुराहरू सिक्ने प्रक्रिया नै चलिरहेको छ । दैनिकी अनुसार विहान ६:३० बजे होस्टेलको छतमा गएर चिया खाने र काठमाडौं लाई नयाँ तरिकाले हेर्ने प्रक्रिया नै चलिरहेको थियो । केहि दिन यसरी नै चल्दै गएको थियो र मलाई पनि हरेक दिन नयाँ नयाँ लागिएको नै थियो । हेरेर मात्रै पनि नयाँ कुराहरू सिक्ने प्रक्रिया चलिरहेकै थियो । काठमाडौंका हरेक घरमा भएका प्रत्येक झ्यालहरु बाट कुनै न कुनै नयाँ कथाहरु भने जस्तै लाग्थ्यो । साच्चिकै भन्ने हो भने ई झ्यालहरु ले के कस्ता कथाहरू बोलेका होलान् ?
सायद कुनै सफल भएका होलान् कुनै असफल भएका होलान्, कुनै अझै सफल हुने प्रक्रियामा छन् होला, कुनै झ्याहरुले आधा बाटोमै कथाको यात्रा पो समाप्त गरेका पनि त होलान् नि । साच्चिकै यो काठमाडौं त सहर धेरै सपनाहरूले मात्रै भरिएको हुन्छ होला ! यदि साच्चिकै सोच्ने हो भने सहर राम्रो हुन्छ कि नराम्रो?
नयाँ ठाउँ नयाँ सहर अचम्म लाग्थ्यो यहाँको बसाइँ मान्छेहरूको भिडभाड देखेर लाग्थ्यो कि कति हतार हतारमा छन् , मान्छेहरू सपना पुरा गर्न कै लागि न घाम न पानी न जाडो , गाउँको बसाइँ छोडेर आए पछि सहरमा मान्छेहरु बाच्नको लागि जे पनि गर्न तयार हुनुपर्ने र गर्दा रहेछन् पनि। कोहि यो, त्यो फोहोर नभनी प्रत्येक घरले फाल्ने ढलको फोरको खोलामा हात हाल्दै के खोजेका होला? यसरी के सामान उठाएर आफ्नो गुजारा चलाएका होलान्? कोहि माग्दै हिडेका छन् भने, कसैले आकाशे पुल माथि केही हुन्छ कि भने एउटा कुनामा बेपार गरेका छन् , उमेर पुगेका भमराहरुले पनि अझ बल्ल बल्ल गरेर फक्रन लागेका कति राम्रा फुलेहरुको कोपिला मै रश चुश्न थालेको देख्दा मन खिन्न हुन्छ, सायद यी कोपिलाहरुको बाध्यता हो कि रहर ? यसरी आफ्नो दैनिक चलाउनको लागि!
सायद केहि आनन्द लिएर बस्ने पार्कहरु र खोलाहरुका काथाहरु पनि बुझ्ने हो भने लाग्छ, त्यो नारी नै अप्सरा हो, जो माझीहरुलाई चट्टानतिर लैजान्छे, आफ्ना प्रेमीहरुलाई पशुहरुमा परिवर्तित गरिदिन्छे र मछुवाहरुलाई जलको गहिर्याइमा लैजान्छे। उसको पाशमा फसेको पुरुष आफ्नो इच्छा-शक्ति र साहस सबै गुमाउन पुग्दछ। अनि यसरी कसरी हुन्छ होला प्रगति? यस्तै रहस्य मय जसरी पार्क मा त्यसरी यो देख्दा बजारले मलाइ धेरै कुराहरुको पाठ सिकायो मान्छेले बाच्नको लागि जे पनि गर्न तयार हुदो रहेछ। सहर राम्रो हुन्छ जस्तो लाग्थ्यो मलाई तर म गलत रहेछु सहर राम्रो हुदैन । यहाँ त नराम्रो भनेका सबै काम र चिजहरु सजिलोसँग हुने रहेछन्। सबै चिजहरु सजिलै देखाएर बेचिने र गर्न सकिने पनि रहेछ।
मान्छेहरू हतार हतारमा निराश अनुहार लिएर मात्रै हिडिरहेको देख्दा। लाग्छ उनिहरुको अनुहार मा भएको खुशी कता हराएको होला? सहर मा एकलो हुनु भनेको मान्छेहरु को हुल मा भए पनि कशैले नाम लिएर नबोलाउनु भनेको एकलो हुनु नै होला। भो यस्ता कुराहरु नगरौं भो धेरै!
एक दिन होस्टेल नजिकै का दुईवटा घरमा आँखाहरु पुग्न थाले त्यहाँ नयाँ कुराहरू चलिरहेका थिए। घरको छतमा भएका गमलाहरु मा फुलहरु फुलेका थिए । लाग्थ्यो वल्लो र पल्लो घरमा प्रतिस्पर्धा नै चलिरहेको थियो। मलाई पनि ति घरहरू मा फुलहरु देखेर रमाइलो लागिरहे कै थियौं। यहीँ क्रम चलिरहेको नै छ तर ती फुलहरुले पनि केहि कथाहरु बोलिरहेका छन्। वल्लो घरमा थोरै गमला थिए लगभग १० ओटा पल्लो घरमा ५० वटा भन्दा धेरै थिए। मलाई वल्लो भन्दा पल्लो घरमा भएका फुलहरु धेरै मन परेको थियो। किन कि ती फुलहरुलाई हेर्दा छुट्टै आनन्द लाग्थ्यो। वल्लो घरमा थोरै फुलहरु त थिए तर पनि केहि नपुग भएको जस्तो लाग्यो लाग्थ्यो,यि फुलेको बारेमा बुझ्न एक महिला लाग्यो।
एक दिन म सँगै होस्टेलमा भएको दाइले फुलहरु देखाउदै भन्नू भयो’ सन्देश भाइ वल्लो घरमा कति राम्रो फुल छिन् देखेका छौँ? एकैछिन म अलमल परे यो दाइले के भन्नु भएको होला भनेर फुलहरुलाई पनि छिन किन भन्दै हुनुहुन्छ भनेर म, मैले पनि राम्रो फुल छिन् दाइ अझ पल्लो घरमा त अझै राम्री फुल छिन्, भन्दा दाईको मुख बाट मज्जाको हाशो निस्कियो । म पनि उहाँ सँगै हाशे,हामिहरु हाशेको सुनेर होला होस्टेलको अर्को साथि पनि छतमा आएर भने,अ केहि केही हुदै छ है, ल बधाई छ’ (मुफलको बधाई) वरिपरिको हावाले छोए जस्तो छ। ऊफ हाशो लागेको बेला जे बोले पनि झन झन मज्जाले हाशो लाग्ने रहेछ। हाशो सँगै हामिहरुको चियाँ पनि सक्कियो र हामिहरु आ-आफ्नो कोठामा फर्कियौं।
शनिबारको दिन सधैं झैँ छतमा गएको थिए त्यो दिन म एकलै थिए मेरो हातमा तातो तातो चियाँ विहानको चिसो मा वा क्या मज्जा हुन्छ है प्रकृतिको अनुभव गर्न पाउदा’ अझै झन जाडो महिना मा कान बाट चिसो हावाहरुले कुराहरू गर्दै हिडिरहेको अनुभव गर्दा’ तपाईंलाई यस्तो पनि लाग्छ कि रमाइलो वा आनन्द के लाग्छ ? तपाईंलाइ यस्तो लाग्छ कि लाग्दैन होला? मलाई त प्रकृति सँगसँगै मिठो कुराहरू गरे जस्तो लाग्छ त्यो बेला’ केहि न केही त प्रघाट बलियो सम्बन्ध छ, प्रकृति र हामिहरु मा अझै म सँग। र त बाटो हिन्दै गर्दा आफुले प्रयोग गरेको पलास्टिकको फोहोर फाल्न मन लाग्दैन। त्यो खोल आफ्नो खोल्टि मा राखेर सँगै घरमा लिएर आउछु । यो कुरा पनि म स्कुलमा बिहान बिहानै टिउशन पढ्दै गर्दा हाम्रो कक्षा बाहिर कोहि बुडो मान्छे लगभग ६५ बर्ष उमेर पुगेको मान्छे आएर हामीलाई केहि पनि न भनि न भनि दिन दिनै आएर हामीले गरेको फोहोर उठाएको देखेपछि यो कुराको ज्ञान बोद भएको थियो। म कति धेरै मैले गरेको आफ्नो काममा जिम्मेवारी छु र हुनुपर्छ भनेर!
मेरा आँखाहरु वल्लो घरको फुलहरु मा पुगे ति पुलहरुलाई कसैले पानी हालेर मयालु हातहरुले फुलको प्रतेक पातहरुलाई शुमशुमाई रहेका थिए, अनुभव गरिरहेका थिए। कति माया गरिरहे होला न हैँ, रत कति राम्रोसँग फुल खेलिरहेका छन् फुलहरु पनि’ मैले पानी हाल्ने मान्छेलाई हेरे त्यो बेला न कुनै मेकप न कुनै फेशन थियो । नुहुवाएर आएको मान्छे साच्चिकै प्रकृति सँग सम्बन्ध गाँसिरहेको देखेपछि लाग्यो, मान्छे त्यो भन्दा शुन्दर अरु हुन के चाहिन्छ र ? यहीँ भए र नै होला पुरुषहरु लाई महिलाको प्रकृति को नेचर “छट्टाहा” “अनुपम” शुन्दर लाग्ने र त यसरी मोहित हुन्छन् पुरुषरु, अझै युवतीको ओठ मा मन्द मुस्कान सँग कपाल लहलहै बह्दो झर्ना जस्तै भयो भने त के चाहिन्छ र अरु हेर्नको लागि..? शुन्दर कुरा।
साच्चिकै उनको उमेर लगभग १९/२० बर्षको हुनुपर्छ। अनुहारमा लिपेको मुस्का भरिपुर्ण शुन्दर शरिरिर निकै राम्रो देखिन्थ्यो र्यो दृश्य सायद यहीँ यस्तै शुन्दर दृश्य देखाउनको लागि मान्छेहरुले सिनेमाहरु पनि निकै मेहेनत गरेर बनाउने गर्छन्। अनि कहाँबाट थाहा हुन्छ त हाम्रो उमेरका युवालाई शुन्दर कुरा के हो भनेर..! यहि कुरा न बुझेर होला मेकअप र फेशन गर्ने, चलन चलेको अरुलाई देखाउन कै लागि भए पनि म कति शुन्दर छु भनेर!
‘अनि बल्ल मैले बुझे अगाडि त्यो दाइले भनेको कुरा ‘फुल कति राम्री छन भन्ने को! मलाई फेरि हाशो लाग्यो त्यहीँ कुरा सम्झेर । हा’हा’हा’हा’हा’
पल्लो घरको भने अल्लिकति फरक छ कुरा, पल्लो घरमा एक जना हजुरआमा हुनुहुन्छ। उहाँ बिहान उहीँ वल्लो घरमा भएकी फुल्ले जस्तै गरि फुलहरुको ख्याल गर्नु हुन्छ । परन्तु अझै उहाँको मुस्कान सगैँ फुलहरु सँग कुरा गर्ने तरिका देखेर अझै म एकदमै मोहित भएको थिए, किन यसरी उहाँ कुरा गर्नु हुन्छ होला भनेर? र त त्यो दाईलाई पल्लो घरमा भएकि फुल धेरै राम्री छन् भनेको थिए। खै मलाई थाहा छैन त्यो दाइले बुझेर हाश्नु भयो कि नबुझी!
केही दिन यता त्यो रमाइलो दृश्य हेर्ने समय छुटेको थियो।
फेरि एक दिन छतमा दिउँसो पख म सँगै दाइ हुनुहुन्थ्यो र दाइले फेरि उतै देखाउँदै भन्नु भयो सन्देश भाई ला उता हेर्नू त फुलहरु फुल्न छोडे छन्। मैले भने, हो त है दाई। उम हो, ल भन त भाई तिमिलाई के लाग्छ यसको बारेमा, तिम्रो बिचार? साच्चिकै भन्ने हो भने दाइ यी दुईवटा घरमा खुशी छैन्। दाई अचम्म परेको अनुहार पार्दै भन्नू भयो कसरी भाइ? वल्लो घरकी छोरी पढ्न गएकी छन्। यी १० योटा गमलाको फुलहरु उनैले पल्लो घरमा फुलेका फुलहरु देखेर ल्याएकी हुन। आफूले फनि राम्रो कुरा सिकेकि हुन। तर उनको घरमा कोहि देख्नु भएको छनि उहाहरु उनका बाबू आमा हुनुहुन्छ। उहाँहरुलाई ती फुलेको मतलब छैन् मोबाइल मा मात्रै ध्यानाकर्षण छ। यसको मतलब छोराछोरीको कुरा बुझ्नु हुदैन्। उहाहरुलाई खुशि र आनन्द के हो थाहा नै छैन। तर पल्लो घरमा हजुरआमा एकलै हुनुहुन्छ। सायद उहाँ केहि दिन कतै जानू पर्यो होला हेर्नु त घरमा केही पनि हुनुहुँदैन। यसको मतलब छोराछोरीहरु बिदेश हुनुहुन्छ होला। तर हेर्नू होला उहाँ आउदा ती ५० ओटा गमलाका फुलहरु फेरि उसै गरि खेल्छन् र फुल्छन्। किन कि उहाँलाई थाहाँ छ, त्यहाँ भएका केही गमलाहरु छोराछोरीले ल्याएका हुन् र केही आफुले थप्नु भएको हो। यसको मतलब छोराछोरीहरुको मन उहाँले धेरै राम्रोसँग बुझ्नु हुन्छ। मलाइ के लाग्छ भनेनि दाइ बाबुआमाहरुले छोराछोरीले गरेको कामको तारीफ गर्ने र थपने नै हो। र ती गमलाहरुका फुलहरु सँग उहाँ जहिले बिहानै उठेर नुहाएर मन्द मुस्कान छर्दै फुलहरु सँग कुराहरु गर्नु हुन्छ रमाउनु हुन्छ। ती फुलहरुमा आफ्ना छोराछोरी देख्नु हुन्छ, अर्थात् छोराछोरीको खुशी तर त्यो खुशी छोराछोरीले बुझेनन्। मतलब त्यो घरमा पनि खुशी र आनन्द छैन्। यी दुबई कुराहरु पुरा भयो भने स्वर्ग नै यहीँ हो।
मरे पछिको स्वर्ग पुगिन्छ भन्ने कुरा सुन्नु भएको छनि है दाइ! सबैले किन यस्तो भन्छ किन भने होलान् मान्छेहरुले .? यसको मतलब यहीँ हो दाई। मान्छे मरे पछि स्वर्ग कि नर्क भन्छन् नि। दाई चुपचाप सुन्दै हुनुहुन्थ्यो र मैले फेरि थपे’ मान्छेहरुलाई यसको बोध अझै भएको छैन्। र मान्छेले आफ्नो मात्रै कुरा मात्रै गर्ने र सुन्ने अरुको कुराहरु कुरा नै होइन भन्ने र सुन्न गाह्राे मान्ने भएकाले यस्तो गर्न विभिन्न कारणहरु जस्तो काममा अल्झन छन् बनाएका हुन। धेरै छन् यस्ता कारण दाइ’ जस्को कारण हामीले एक अर्काे इज्जत अर्थात कुराहरू सुन्ने गर्छौं । भयो दाइ यस्ता कुराहरू नगरौं। मैले फेरि दाईलाई जिस्काउदै भने अब वल्लो घरको फुल आए पछि माथि हेर्न आउनुपर्छ।
दाइ र म फेरि मज्जाले हास्दै हास्दै आ-आफ्नो कोठामा लाग्यौं।
फेरि एक हप्ता पछि हजुरआमा आउनु भयो सँगै नयाँ फुलका बेर्ना ल्याउनु भएको रहेछ लगाएको एक हप्ता मै ति फुलहरु फुलेका छन् । भने वल्लो घरमा न राति मा बत्ती बल्छ न फुलहरु फुलेका हुन्छन्। फरक केहि छैन् पल्लो घरमा बत्ती बल्छ तर छोराछोरी छैनन्। वल्लो घरमा कलेज बाट युवती आउदा पनि फुलहरु लिएर आउने गर्छिन् । तर उन्ले गरेका काम र मन बुझ्ने फुर्सद बाबुआमालाई कत्ति मतलब छैन् । उनले भन्न न सकेर पनि आफ्नो काम बाट यो कुरा बताएकी र देखाएकि छन् तर यो कथा यसरी नै दोहोरी रहन्छ।
# नोट : छोराछोरी ले बावु आमाको बाबुआमाले छोराछोरी मन बुझ्नुपर्छ । नत्र तपाई वरपरको वातावरणले पनि धेरै कुराहरूको दु:ख देखाइरहेको हुन्छ । छोराछोरीलाई सबैकुरा मा स्वतन्त्र छाड्नु भने छोराछोरी यो पनि बुझ्नुपर्छ कि जिम्मेवारी कति छ मेरो भनेर एउटा घर स्वर्ग बनाउन मा ।
धन्यवाद ।।
#SandeshLamichhane
